Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa,
 jaką sobie ludzkość wymyśliła.
Wisława Szymborska

Wychowując dziecko warto znaleźć trochę czasu, aby zaprzyjaźnić je z książkami, rozbudzić w dziecku miłości do książek i czytania. Dziś, kiedy świat dzieci pełen jest komputerów, ipadów i play station, książki zaczynają być traktowane jak „przeżytek”. Od rodziców, zależy, czy dzieci znajdą w swoim życiu miejsce dla książki. Przyjaźń z książkami może zawrzeć już maleńkie dziecko, jeśli tylko mu to umożliwimy. Nie warto czekać, aż maluszek podrośnie. Im wcześniej zaczniemy przygodę z czytaniem, tym lepiej. Czytanie stymuluje rozwój mowy – książeczki powinniśmy czytać już niemowlakowi. Najmłodszym dedykowane są np. książeczki kontrastowe, na których znajdują się jedynie czarno-białe obrazki czy książeczki wydające dźwięki albo posiadające rozmaite faktury, dzięki czemu stymulują wiele zmysłów jednocześnie. Pierwsze książeczki mają wiele ilustracji, a bardzo mało treści, niekiedy tylko pojedyncze wyrazy albo proste rymowanki.

Bajki dla dzieci do czytania powinny być dopasowane do potrzeb i zainteresowań maluszków. Te dla dzieci młodszych muszą mieć dużo wyrazistych obrazków i grube, sztywne strony – dzięki temu nie zniszczą się tak szybko. Warto obserwować dziecko i jego reakcję na poszczególne książeczki. Niektóre mogą wydawać się ciekawe, jednak z jakiegoś powodu nie zainteresują dziecka i odwrotnie – często ulubioną książeczką dziecka okazuje się pozycja z naszego punktu widzenia mniej ciekawa. Ilość tekstu też jest ważna – młodsze dzieci często nie są w stanie skupić się na zbyt rozbudowanych, wielowątkowych historiach. Istotny jest przekaz bajek, wartości, z którymi w ten sposób możemy zapoznać dziecko. Kupując książkę, zwłaszcza z większą ilością treści, warto najpierw samodzielnie ją przejrzeć, zwrócić uwagę na język, fabułę, ilustracje. Wartościowe historie to przede wszystkim te o przyjaźni, miłości, tolerancji, wdzięczności – dziecko może czerpać z nich dobre wzorce i kształtować swoją wrażliwość. Książki powinny być pełne ciekawych przygód, humoru (często zapominamy, że dzieci też mają poczucie humoru!). Jeśli nie jesteśmy jeszcze zbyt dobrze zaznajomieni z tematem książek, warto podpytać innych rodziców lub sprawdzić opinie w sieci. Poza znanymi nam z dzieciństwa, kultowymi już tytułami, które z biegiem lat nie tracą na aktualności, na rynku pojawiają się ciągle nowe propozycje, a wśród nich nierzadko prawdziwe perełki, które podbiły serca milionów dzieci i rodziców na całym świecie. Popularne stają się np. książeczki, które poruszają trudne tematy, unikają kulturowych stereotypów czy uczą, jak radzić sobie z emocjami. Nie dążą do prezentowania nierealnie idealnej rzeczywistości. Kiedy widzimy, że nasza pociecha zmaga się z jakimś problemem – np. boi się czegoś, nie radzi sobie ze złością, nie rozumie pewnych emocji, a może straciła bliską osobę, pomocne mogą okazać się bajki terapeutyczne. Ciekawą opcją są też serie książeczek obrazkowych bez słów. Nie są to jednak zwykłe, pojedyncze obrazki, a pełne szczegółów plansze, przestawiające np. fragment miasta. Na ilustracjach równolegle toczy się mnóstwo historii – opowiadanie ich to doskonała zabawa na długie godziny.

Często nie zdajemy sobie sprawy, jak wiele zalet ma czytanie książek. Czytanie wspiera rozwój na wielu płaszczyznach. Rozwija wyobraźnię, empatię, ćwiczy koncentrację i pamięć, co w późniejszych latach ułatwia naukę. Bajki pomagają lepiej zrozumieć otaczającą rzeczywistość. Pierwsze książeczki są o codziennych czynnościach, jak jedzenie, przewijanie, zabawa, o rodzinie, o zwierzątkach domowych itd. Poszerzają wiedzę o świecie, budują system wartości i kształtują wrażliwość moralną. Głośne czytanie dzieciom stymuluje rozwój mowy, wzbogaca zarówno czynny jak i bierny zakres słów. Książki skłaniają do samodzielnego myślenia, wyciągania wniosków, analizowania. W późniejszym okresie dziecko łatwiej uczy się czytać – jest oswojone z literkami. Wspólne czytanie służy budowaniu silnej więzi z rodzicem. Dziecko, któremu rodzice czytają bajkę, przytulając go i poświęcając mu swój czas, czuje się bezpieczne, ważne, kochane. Zaspakajamy w ten sposób potrzebę uwagi i miłości. To jedna z najlepszych form spędzania czasu razem z dzieckiem. Warto uczynić z czytania codzienny rytuał. W dobie telefonów, gier komputerowych i bajek na ekranie, jest to niezwykle ważne dla prawidłowego rozwoju naszych pociech.

Jakie korzyści niesie za sobą codzienne czytanie dzieciom?

• dziecko czuje się ważne i kochane
• buduje silną więź pomiędzy dzieckiem a rodzicami
• stymuluje rozwój intelektualny
• przyspiesza rozwój mowy
• rozwija umiejętności komunikacyjne
• rozbudowuje pamięć dziecka
• pobudza w dziecku kreatywność
• rozwija w dziecku wrażliwość
• ułatwia dostrzeganie, nazywanie oraz odczuwanie emocji
• wzmacnia poczucie własnej wartości
• wzbogaca słownictwo
• ułatwia publiczne wypowiedzi
• z książek dzieci poznają wiedzę o życiu
• książka dostarcza wiedzy o świecie
• tłumaczy rzeczywistość i pomaga znaleźć odpowiedzi na wiele pytań
• uczy dziecka miłości do książek – sięganie po lekturę stanie się spontaniczne

Do czytania wybieraj odpowiednie książki:

• ciekawe dla dziecka,
• napisane lub tłumaczone poprawną i ładną polszczyzną,
• uczące racjonalnego myślenia,
• promujące pozytywne wzorce postępowania dostosowane do wrażliwości dziecka,
• nie wzbudzające lęków i niepokojów,
• unikające stereotypów kulturowych związanych z rasą, płcią itp.,
• budujące pozytywny stosunek do świata i wiarę w siebie.

Codziennie czytaj dziecku dla przyjemności:

• wprowadź rytuał codziennego czytania dziecku,
• jeśli dziecko o to prosi – wielokrotnie czytaj tę samą książkę,
• pozwalaj na pytania, rozmowy, powrót do poprzedniej strony,
• unikaj podziału na książki dla chłopców i dziewcząt,
• bądź przykładem – dzieci powinny widzieć dorosłych zagłębionych we własnych lekturach książek i czasopism.

Jeżeli od najmłodszych lat uda nam się ukształtować pozytywny stosunek do czytania, będzie on procentował w całym późniejszym życiu dziecka.

Małgorzata Piontkowska