Odpowiednie żywienie dziecka w wieku przedszkolnym ma na celu dostarczenie wszystkich składników pokarmowych koniecznych do jego prawidłowego rozwoju. Wywiera także wpływ na aktywność dziecka – zarówno fizyczną, jak i psychiczną– oraz zwiększa odporność na oddziaływanie szkodliwych czynników środowiska. Spożywanie zarówno zbyt dużej, jak i zbyt małej w stosunku do potrzeb ilości składników odżywczych nie jest dla dziecka korzystne. Prowadzi do nadmiaru masy ciała bądź niedożywienia, a to z kolei skutkować może upośledzeniem wielu funkcji organizmu, w tym zaburzeń rozwoju.
Potrzeby żywieniowe dziecka w wieku przedszkolnym.
Właściwe żywienie dziecka warunkuje prawidłowy rozwój i utrzymanie sprawności fizycznej, intelektualnej i emocjonalnej. W okresie przedszkolnym następuje zwłaszcza intensywny rozwój ruchowy i silna potrzeba aktywności fizycznej (bieganie, skakanie, wspinanie się, pokonywanie różnych przeszkód, jazda na rowerku). Podstawą zdrowego żywienia dzieci jest taki dobór produktów z różnych grup, aby można było skomponować pełnowartościowe posiłki. Produkty polecane w żywieniu dzieci powinny charakteryzować się wysoką wartością odżywczą i jakością zdrowotną. Polecana jest żywność naturalna, świeża, pełnowartościowa, mało przetworzona. W całodziennej diecie przedszkolaka należy uwzględniać mleko i jego przetwory, jaja, chude mięso, wysokogatunkowe wędliny, produkty zbożowe z pełnego przemiału ziarna, tłuszcz (masło, oleje) oraz świeże warzywa i owoce. Ważne jest, aby dziecko spożywało 4–5 posiłków w ciągu dnia, w tym 3 posiłki podstawowe: śniadanie, obiad i kolację oraz 1–2 mniejsze posiłki dodatkowo: drugie śniadanie i/lub podwieczorek. Liczbę posiłków spożywanych w ciągu dnia przez dziecko, które uczęszcza do przedszkola, należy skorelować z posiłkami podawanymi w domu. W przedszkolu dzieci spożywają najczęściej 3 posiłki, a pozostałe posiłki (1–2) w domu. Placówki przedszkolne, w których dzieci przebywają 8 -10 godzin, realizują około 70 -75% całodziennego zapotrzebowania na energię. Śniadanie powinno być spożywane w pierwszych dwóch godzinach od przebudzenia dziecka, dlatego jeśli placówka mieści się daleko od domu, warto podać dziecku małą kanapkę z chleba pełnoziarnistego lub niewielki posiłek mleczny. Po powrocie z przedszkola powinniśmy zadbać o lekkostrawną kolację. Zbyt obfity posiłek wieczorny w formie np. obiadokolacji może powodować dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, a także być przyczyną rozwoju otyłości.
Modelowy talerz żywieniowy dla dziecka
- owoce 3–4 porcje
- tłuszcze 1–2 porcje
- produkty białkowe 4 porcje
- warzywa 5 porcji
- produkty zbożowe 5 porcji
Wskazówki praktyczne
- Codziennie podawaj dziecku pieczywo i przetwory zbożowe pochodzące z pełnego przemiału zbóż, np. pieczywo razowe, pieczywo typu Graham.
- Produkty nabiałowe, takie jak mleko, jogurt, kefir, maślanka (częściej wybieraj produkty naturalne), sery, powinny być wykorzystywane codziennie, a jaja 3–4 razy w tygodniu.
- Zadbaj o codzienne porcje warzyw i owoców.
- Chude mięso, w tym wędliny wysokiej jakości, powinny być spożywane nie częściej niż 2–3 razy w tygodniu, natomiast mięso drobiowe (zawsze bez skórki) – 2–3 razy w tygodniu, ryby zaś obowiązkowo 1–2 razy w tygodniu.
- Do sporządzania potraw oraz w posiłkach należy wykorzystywać tłuszcze roślinne (najlepiej oliwa z oliwek, olej rzepakowy), ograniczać udział tłuszczów zwierzęcych.
W żywieniu dziecka unikaj:
- przekarmiania;
- produktów i potraw zawierających duże ilości tłuszczów i węglowodanów (tłustych serów, tłustego mięsa i wędlin, ryb w oleju, cukru, ciast i ciastek, jasnego pieczywa);
- różnych słodyczy;
- żywności znacznie przetworzonej, zawierającej duże ilości substancji dodatkowych (konserwantów, barwników, sztucznych aromatów);
- nadmiernej ilości soli;
- ostrych przypraw, marynat;
- nadmiaru soków – włączaj je do zaplanowanego posiłku.
Sposób żywienia dzieci w wieku przedszkolnym zależy w dużej mierze od środowiska rodzinnego, dlatego dbaj o prawidłową dietę stołu rodzinnego, zachęcaj dziecko do wspólnego przygotowywania posiłków, nakrywania do stołu i umożliwiaj mu taką pracę.
Opracowała:
Edyta Niemiec
Literatura:
- ,,O żywieniu i aktywności fizycznej dzieci. Prosto, nowocześnie, praktycznie’’ - poradnik żywienia i aktywności fizycznej dziecka od narodzin do 13 roku życia opracowany przez specjalistów z Instytutu Matki i Dziecka pod redakcją prof. dr hab. n. med. Haliny Weker.|