W naszym Przedszkolu przy współudziale Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Rzeszowie realizowany jest w roku szkolnym 2022/2023r program przedszkolnej edukacji antytytoniowej pt. „Czyste powietrze wokół nas”. Program skierowany jest do najstarszej grupy przedszkolaków 5-6 latków, ich rodziców i opiekunów, a jego głównym celem jest wzrost kompetencji rodziców w zakresie ochrony dzieci przed ekspozycją na dym tytoniowy oraz wykształcenie u dzieci świadomej umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, w których inne osoby palą przy nich papierosy. Dorośli często nie zdają sobie sprawy, że paląc narażają swoje dzieci na choroby związane z nałogiem tytoniowym. Z badań wynika, że w Polsce ponad 4 mln dzieci w wieku od 0 - 14 lat wzrasta w „atmosferze biernego palenia”. Dzieci te częściej zapadają na choroby układu oddechowego. Bierne palenie wpływa na młody organizm wielokierunkowo i w sposób złożony. Bierny palacz wdycha zalegający w pomieszczeniu dym, jego strumień boczny, w którym stężenie substancji rakotwórczych jest 50 razy większe niż w strumieniu głównym. Tak więc bierne palenie może być bardziej niebezpieczne od czynnego. Walce z biernym paleniem nie sprzyjają nieprawidłowe wzorce zachowań społecznych, rzadko jest bowiem ono postrzegane w kategoriach zagrożenia. Walka z nałogiem palenia papierosów jest bardzo trudna, trzeba więc uczynić wszystko co możliwe, aby przez odpowiednią profilaktykę ustrzec przed nim dzieci. Do podstawowych metod wychowania przeciw tytoniowego należy dawanie właściwego przykładu, który działa na wszystkie strony psychiki dziecka, w celu skłonienia go do chęci upodobnienia się do osoby niepalącej. Ważna i potrzebna jest edukacja antynikotynowa od najmłodszych lat. Celem cyklu zajęć jest: rozwijanie umiejętności określania różnych źródeł dymów, umiejętności określania przyczyn wydobywania się różnych dymów, uwrażliwianie na szkodliwość dymu papierosowego, uświadomienie dzieciom skutków palenia papierosów, uwrażliwienie ich na miejsca, w których mogą być narażone na dym, unikanie dymu papierosowego. Jedną z form realizacji programu był cykl zajęć dydaktycznych skierowany do dzieci, składający się z 5 zajęć warsztatowych:
Wycieczka, spacer po okolicy - na pierwszych zajęciach dzieci udały się na spacer wokół przedszkola Dzieci już w przedszkolu poinformowane zostały, aby podczas wycieczki bacznie obserwowały dymy, skąd one się wydobywają. Podczas spaceru przedszkolaki rozglądały się i żywo reagowały na każde zauważone źródło dymu.
„Co i dlaczego dymi?” - podczas drugich podzieliły się na 4 grupy. Zadaniem każdej grupy było narysowanie dymów, które zaobserwowały na spacerze. Dzieci z dużym zaangażowaniem podjęły się zadania. Każda grupa wspólnie podejmowała decyzję co znajdzie się na rysunku. Po skończeniu pracy wszyscy obejrzeli powstałe rysunki. Na tablicy powieszono dużą planszę ze źródłami dymów i omówiono je równocześnie sprawdzając czy dzieci również mają je na swoich rysunkach. Następnie rozmawialiśmy dlaczego dymią papierosy, samochody, fabryki, kominy domów.
„Jak się czuję, kiedy dymi papieros?” - zagadki sensoryczne - „Różne zapachy” – wąchanie miłych i nieprzyjemnych zapachów, ćwiczenia oddechowe, zabawa w „kwiatki”, kolorowanie obrazków. Poproszono dzieci, aby usiadły wygodnie na dywanie, zamknęły oczy i wyobraziły sobie, że jesteśmy na wycieczce w górach. Otacza nas piękna przyroda i wdychamy noskami świeże powietrze a wydychamy ustami. Następnie przenieśliśmy się na zieloną łąkę, gdzie rośnie mnóstwo pięknych kwiatów, każdy z dzieci wybrał sobie jeden kwiat i pokazał jak on rośnie. W pewnym momencie powiedziano dzieciom, że wszedł do ogrodu ktoś kto pali papierosy. Przedszkolaki odpowiadały na pytania, które zapachy były miłe, a które nieprzyjemne, jak zachowywały się kwiaty na łące, gdy ktoś palił papierosy. Przedstawiono dzieciom dinozaura Dinka i poproszono o uważne wysłuchanie piosenki o nim.
„Co się dzieje, kiedy ludzie palą papierosy?” – na naszym IV spotkaniu dzieci wysłuchały historii, która przydarzyła się Dinusiowi podczas podróż pociągiem do wujka. Dzieci pokazywały jak zachowywali się ludzie w wagonie gdzie nikt nie palił, a jak w przedziale dla osób palących. Następnie uczyliśmy się piosenki o Dinusiu i kolorowaliśmy kolorowanki Dinusia.
„Jak unikać dymu papierosowego?” – poznanie znaku „Zakaz palenia”, rysowanie własnego znaczka „Nie pal przy mnie”. Na naszym ostatnim spotkaniu dzieci miały za zadanie odszukać na sali znaczków z zakazem palenia i rozmawiały na temat gdzie można takie znaczki jeszcze spotkać. Następnie rysowały znaczki, które symbolizują, to, że nie lubią dymu papierosowego i wiedzą że jest on bardzo szkodliwy.
Założeniem programu było wykształcenie u dzieci świadomej umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, w których inne osoby palą przy nich papierosy, oraz wzrost kompetencji rodziców w zakresie ochrony dzieci przed ekspozycją na dym tytoniowy. Dzięki tym zajęciom dzieci zwiększyły wiedzę dotyczącą szkodliwości dymu, obserwowały podczas wycieczki źródła dymu, projektowały własny znaczek, ,Nie pal przy mnie", rysowały różne źródła dymu, zapoznały się z postacią Dinusia. Prace plastyczne wykonane podczas zajęć dydaktycznych i zabaw plastycznych, zostały zaprezentowane na wystawie w naszych salach i na korytarzu placówki przedszkolnej, które świadczyły o wielkim poziomie wiedzy dzieci i świadczyły o ich wrażliwości. Dzieci bardzo chętnie uczestniczyły w zajęciach. Proponowane zabawy ruchowe, tematyczne konstruktywnie zainspirowały ich wyobraźnię. Poszczególne zajęcia skoncentrowane były na pobudzeniu różnych form aktywności dziecka przez zabawy twórcze, tematyczne, grupowe, konstrukcyjne. Na zajęciach dzieci wykonywały odpowiednie rysunki, których celem było uświadomienie szkodliwości dymu papierosowego. Dzieci wykonywały ćwiczenia oddechowe i relaksacyjne przy akompaniamencie muzycznym, uświadomiły sobie iż oddychanie świeżym powietrzem jest zdrowe. W formie pantomimy naśladowały zachowanie osób niepalących i palących, projektowały własne znaczki z hasłem NIE PAL PRZY MNIE. W wyniku tych zajęć dzieci mogły usystematyzować swoją wiedzę na temat szkodliwości dymu nikotynowego, zastanowić się, w jaki sposób można i trzeba zachowywać się, gdy narażonym się jest na wdychanie dymu z papierosa. Zajęcia pobudzały ciekawość życiową dzieci i systematyzowały ich wiedzę na temat szkodliwości palenia, dzieci uczyły się radzenia sobie w sytuacjach trudnych i szkodliwych. Wprowadzenie wychowania antynikotynowego jako części wychowania zdrowotnego dla tej grupy wiekowej stanowi pierwsze ogniwo w łańcuchu działań edukacyjnych na rzecz kształtowania świadomych postaw antynikotynowych dzieci przedszkolnych. Realizacja programu gwarantuje wszechstronne podejście do profilaktyki antytytoniowej-wpływa nie tylko na dziecko, ale także na jego rodzinę oraz personel przedszkola, czyli osoby z którymi przedszkolak spędza najwięcej czasu i które na tym etapie życia są dla niego autorytetem. Program „ Czyste powietrze wokół nas” cieszy się dużym zainteresowaniem dzieci. Chętnie uczestniczyły w zajęciach, łatwo przyswajały informacje na temat problemu dymu tytoniowego.
Bożena Baran
Zapraszamy do galerii zdjęć:
