Artykulacja jest jednym ze sposobów uzewnętrzniania mowy wewnętrznej. Często u dzieci w wieku przedszkolnym mowa ta jest nieprawidłowa, występują wady lub zaburzenia mowy.

Rozwój mowy nie przebiega u wszystkich dzieci jednakowo. U jednych szybciej, u innych wolniej. Niejednakowa bywa też kolejność przyswajania poszczególnych głosek. Wiele dzieci opanowuje prawidłową artykulację wszystkich głosek ok. czwartego roku życia. Obserwuje się jednak i takie dzieci, które mają kłopoty artykulacyjne w całym okresie wczesnoszkolnym. Istnieje wiele przyczyn składających się na wadliwą artykulację.

Najczęściej spotykanym zaburzeniem artykulacji jest sygmatyzm (seplenienie).

W zależności od miejsca artykulacji zburzenie to można podzielić na trzy grupy:

• s z c dz - przedniojęzykowo- zębowe
• sz ż cz dż - przedniojęzykowo-dziąsłowe
• ś ź ć dź - środkowojęzykowe

W obrębie tych trzech szeregów mogą występować różne substytucje.

Przyczyny sygmatyzmu są różne; nieprawidłowa budowa lub niska sprawność narządów artykulacyjnych, zniekształcenie zgryzu, anomalie zębowe, rozszczep podniebienia upośledzenie słuchu, częste choroby górnych dróg oddechowych, niedrożność nosa zmusza do oddychania ustami, co sprzyja wysuwaniu języka, a więc artykulacji międzyzębowej, naśladowanie nieprawidłowych wzorców z otoczenia, zbyt długie karmienie dziecka smoczkiem, ssanie palca, brak pionizacji języka. W przypadku, gdy rodzice zauważą w/w nieprawidłowości u dziecka konieczna jest profesjonalna pomoc logopedyczna. Logopeda przeprowadzi diagnozę logopedyczną i zaplanuje terapię z dzieckiem.

Barbara Czernicka